Uzmanlardan Trabzon için "Yerinde dönüşüm" önerisi

Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Şehir Plancıları Odası Trabzon eski Şube Başkanı ve Yönetim Kurulu Üyeliğini yapan Ercan Şen, şehirde bina bazlı sorunlar geçmişten bu yana devam ettiğini belirterek birçok mahallenin yapı stoku oldukça eskimiş durumda olduğunu kaydetti.

Şen, Trabzon'un depremden ziyade heyelan ve sel-su taşkınları gibi afet riskleriyle karşı karşıya olduğunu vurgulayarak "Şehirde bina bazlı sorunlar geçmişten bu yana devam ediyor. Birçok mahallemizin yapı stoku oldukça eskimiş durumda. Ülkemiz genel olarak deprem riski taşıyan bir coğrafyada yer alıyor. Ancak Trabzon'da ağırlıklı olarak heyelan ve sel-su baskını gibi farklı afet türleri söz konusudur. En son Beşirli Mahallesi'nde ciddi zararlar yaşandı. Can kaybı olmadı ama önemli altyapı, yapısal, mühendislik sorunlarımızın olduğu ortaya çıktı. Dolayısıyla kenti, afetlere dirençlilik temelinde ele alan bir kentsel iyileştirme ve kentsel dönüşüm sürecine girmek gerekiyor" diye konuştu.

"Yapılarla birlikte sosyal ve kültürel dokuyu da iyileştirecek bir planlama anlayışına ihtiyaç var"
Yapılarla birlikte sosyal ve kültürel dokuyu da iyileştirecek bir planlama anlayışına ihtiyaç olduğunu kaydeden Şen, "Kenti güneye doğru kontrolsüz bir şekilde yaymak ya da yeni yerleşim alanları açmak yerine, mevcut dokuyu kendi içinde ele almak daha doğru olacaktır. Sosyal donatı alanlarını, parkları, yeşil alanları ve ticari birimleri küçük ölçeklerde de olsa bu dokunun içine entegre ederek; yapısal dönüşümle birlikte sosyolojik ve kültürel dokuyu da gözetecek şekilde bir düzenlemeye gitmek gerekiyor.

Bu noktada şehir planlamasına yeniden bakmak ve planlamayı bu doğrultuda şekillendirmek lazım. Çünkü zamanla bazı mahallelerimiz köhneleşmeye başladı. Köhneleşme sadece yapıların eskimesiyle değil, aynı zamanda orada yaşayan insanların sosyolojik yapısının değişmesiyle de ortaya çıkan bir durum. Yapılarla birlikte sosyal ve kültürel dokuyu da iyileştirecek bir planlama anlayışına ihtiyaç var. Trabzon, coğrafi olarak fiziki şartları zor bir kent. Bir yanında deniz var ve denizle yaşayan bir şehir olması nedeniyle bundan kopması mümkün değil. Diğer yanında ise dağlar bulunuyor. Bu alanlarda da yerleşilebilir bölgeler belirli düzenlemeler ile oluşturmak mümkün. Güneyde, belirli noktalarda uydu kentler oluşturulabilir. Bu uydu kentler; belirli bir süre barınmayı sağlayan, kendi içinde iş potansiyelleri olan ve şehir merkeziyle ulaşımı mümkün kılan yerleşim modelleri olabilir. Trabzon için bir vizyon tarif etmek gerekiyor. Örneğin 2050 ya da 2100 hedefi koyabilirsiniz; ‘Trabzon böyle olacak ve bu şekilde gelişecek' dedikten sonra bu kararları uygulamaya geçirmeniz gerekir. Bunun için de her yönüyle çalışılmış, analiz edilmiş, doğru değerlendirmeler içeren ve gerektiğinde revize edilebilecek ciddi bir stratejik belgeye ihtiyaç vardır. Ne yazık ki şu anda Trabzon'da böyle bir belge yok. Daha çok günü kurtaran, projeci, palyatif kararlar ile ilerleyen bir anlayış hâkim" dedi.

"Trabzon'un yerinde dönüşüme ihtiyacı var"
Trabzon'un kentsel dönüşümünün yerinde dönüşüm şeklinde yapılmasının doğru olacağını ifade eden Şen "Biz Trabzon için ‘yerinde dönüşüm'den yanayız. Yerinde dönüşümden kastımız, o mahallede yaşayan insanların orada kalmasını sağlamaktır. Çünkü bu insanlar o kültürün içinde yaşamış, mahalleyi bilen insanlardır. Onları başka bir yere taşıdığınızda hem sosyolojik sorunlar ortaya çıkıyor hem de bu insanlar kentte mutlu olamıyor. Oysa şehir planlaması ve imar planları yapılırken temel amaç, insanların mutluluğunu ve yaşam standartlarını yükseltmektir. Kentsel dönüşümde hâlâ ağırlıklı olarak yapısal dönüşüm tarafındayız. Yapıyı yenilediğimizde işin bittiğini, her şeyin düzeldiğini düşünüyoruz. Bu nedenle Trabzon'daki kentsel dönüşümün şu anda çok doğru bir şekilde ilerlediğini düşünmüyorum" şeklinde konuştu.