Kuraklık çayı da vurdu; rekoltede düşüş

Doğu Karadeniz'de, küresel ısınmanın etkileriyle yağış rejiminin değişikliğine bağlı hava sıcaklıkların yüksek seyretmesi ve yağışların azalması, çay tarımını olumsuz etkiledi. 1 milyon üretici aile tarafından yapılan yaş çay tarımında, kuraklığın yanına yanlış hasat ve eksik gübreleme de eklenince, son yıllarda rekoltede yaklaşık 200 bin ton düşüş yaşandı.

Doğu Karadeniz Bölgesinde yaklaşık 205 bin üreticinin Rize, Artvin, Trabzon, Giresun ve Ordu’da yaklaşık 800 bin dekar alanda üretimini yaptığı yaş çayda üçüncü sürgün hasat dönemi sürüyor.

Küresel iklim değişikliğine bağlı kuraklıktan etkilenen çay tarımında, hava sıcaklıların yüksek seyretmesi ve yağış oranlarındaki azalma rekolte kaybına yol açıyor. Çayda, kuraklığın yanı sıra yanlış hasat ve eksik gübreleme nedeniyle son 5 yılda rekoltede düşüşün sürdüğü gözlemleniyor.

Doğu Karadeniz’deki 5 ilde üretimi yapılan yaş çayda 2018 yılında 1 milyon 459 bin 651 ton yaş çay üretimi gerçekleşirken, 2019’da 1 milyon 437 bin ton, 2020’de 1 milyon 438 bin 513 ton, 2021’de 1 milyon 455 bin ton ve 2022’de 1 milyon 269 bin 238 ton üretim gerçekleşti. Son 5 yılda yaklaşık 200 bin ton yaş çay rekoltesinde düşüş yaşanırken üretimin devam ettiği 2023 yılında toplam rekoltenin yaklaşık 1 milyon 250 bin ton olması bekleniyor.

Rize Ticaret Borsası Başkanı Mehmet Erdoğan, rekoltedeki düşüşün süreceğini belirterek, ısınan hava koşullarına uygun çay bahçeleri oluşturmasını önerdi. Erdoğan, "Bugün biz eksikleri tespit etmeye çalışıyoruz. 5 yıl geriye baktığımızda; çay tarımında rekolte olarak, yüzde 18 ile yüzde 20 arasında bir düşüş görülmekte. Geçen yıl da bu düşüşü yaşadık. Belki bu yıl biraz daha fazla bu düşüşü yaşayacağız. Bunun sebeplerine geldiğimiz zaman da pandemide artı ham madde fiyatlarında yükselişler oldu. Bu durumda gübrenin buraya gelip, tarlaya girmesinde fiyatsal anlamda yükselişlere neden oldu. Bu durumlar vatandaşın, gübreye erişimini zorlaştırdı" dedi.

YANLIŞ TOPLAMA VE İKLİM DEĞİŞİLİĞİ ETKENİ

Çay tarımında yapılan yanlış hasat ve küresel ısınmanın rekolte kaybına neden olduğunu da söyleyen Erdoğan, “Bu dönemde tarlada işçi anlamında çalışan yurt dışı kökenli bir sürü işçi geldi. Bu işçiler çay toplamayı bilmediği için tarlaya zarar verdi. Tarlada, 2 ve 3'üncü sürgünde kalması gerekli yeşil yaprak kalmadı. Bunlar toplamadan kaynaklı yapılan hatalar. Bunun yanında hava şartları ve küresel ısınmanın etkilerini bölgede görmeye başladık. Bölgede yağmurların ve sıcaklıkların dengesizliğini yaşadık. Rize’de geçmişte 37 derece hava sıcaklığını çok az görmüştüm ama bu yaz yaklaşık 20 gün üst üste 37 derece sıcaklıkları gördük. Çay bitkimiz buna hazır değil. Yağmur yağmadığı dönemlerin uzun olup, sıcakların yüksek olması bitkinin ürün vermekten çok kendini korumaya almasına sebep olmuş" diye konuştu.