Rize’de Çay Üreticileri Destekleme Ücretinin Kaldırılmasına Tepkili

Çay Üreticileri Dayanışma Derneği Başkanı Mustafa Mavi’nin açıklamaları şu şekilde: "Çay Üreticileri Dayanışma Derneği olarak her yıl olduğu gibi bu yıl da üreticilerin sesi olmaya devam ediyoruz. Bilindiği gibi 13 Mayıs’ta yaş çay taban fiyatı açıklandı 25,44 TL olarak. Ama akabinde destekleme için veya üreticinin menfaatine herhangi bir açıklama yapılmadı. Bilindiği üzere destekleme ücreti şu anki Hazine bakanı Mehmet Şimşek tarafından 2009 yılında kayıt dışı ekonomiyi kayıt altına alabilmek için 11,5 kuruşla başlatılan bir destekleme idi. Destekleme başlatıldığında 175 bin üretici vardı. 2010 yılında ise bu sayı 185 bine yükselmişti. Bir yılda 10 bin üretici kayıt altına alınmıştı. Başarılı bir operasyondu. 2009 yılından itibaren 16 yıldır çay üreticileri olarak bu destekleme ücretini alıyorduk ama bu sene her nedense desteklemenin adı esamesi okunmadı. Bilindiği üzere destekleme ücretleri Hazine Bakanlığı üzerinden ödenmekteydi. Üreticiler de bunu Nisan-Mayıs aylarına yakın alarak hem gübre hem de çaylıkların bakımlarında kullanabiliyordu. Nitekim geçen yıl verilen 2 TL bu sene üreticiye can suyu oldu. Biz bunun yine artmasını beklerken maalesef bir açıklama yapılmadı. Türkiye yıllardır daha büyük ekonomik krizler yaşadı. Mesela 2018’de dünya bir ekonomik kriz yaşadı Türkiye de yaşadı bunu. O yıl bile devlet desteklememizi kesmedi üreticinin parasını verdi. Bu sene ne oldu. Sayın Mehmet Şimşek hep pozitif açıklamalar yapıyor, ekonominin düzeldiğini söylüyor ama Rizeli’nin, çay üreticisinin 2 lirasına göz koydu. Zaten bütçe hayrette. Yani Rizeli’nin 2 lirası ile mi bütçe düzelecek. Rizeli’nin hakkı olan, kazanılmış hakkı olan, 15-16 yıldır aldığı desteklemenin bu sene hiçbir bahane gösterilmeden üstelik bu sene ekonominin çok iyi olduğunu söyleyen hazine tarafından kesilmektedir. Şimdi Hazine ve Maliye Bakanlıkları zaten asgari ücretliden, emekliden, küçük esnaftan aldığını alıyor zenginden bir şey aldığı yok. Şimdi sıra üreticiye mi geldi. Çay üreticisinin zaten yüzde 80’i ÇKS’den dolayı zaten hiçbir destek alamıyor. ÇKS mağduruyuz. Tek destek Hazine Bakanlığı’nın yaptığı bu desteklemeydi. Bizim artık Mehmet Şimşek’ten umudumuz kalmadı. Sayın Cumhurbaşkanımız belki bizi dikkate alır burada 210 bin üreticinin 2 liralık desteğini artırarak Kurban Bayramı öncesi verilmesini bekliyoruz. Çünkü üretici bir dahaki sene bunun zorluğunu çekecektir. Aynı zamanda böyle devam ettiği taktirde bu sene kayıt dışı çay alımları devam edecektir. Geçen sene 1 milyon 450 bin ton civarında çay alınırken bu sene belki de bu 1 milyon tonlara inecektir. Yaklaşık 300 bin – 400 bin ton kayıt dışına gidecektir. Buradan devlet de vergi alamayacaktır. Art niyetli özel sektör aldığı çayı devlete bildirmeyecek, stopaj ödemeyecek aynı şekilde kuru çayı da illegal bir şekilde satmış olacak. Burada devletin büyük bir kaybı olacak aynı şekilde üreticinin de büyük bir kaybı olacak. Onun için desteklemenin arttırılarak devam etmesini istiyoruz. Çünkü üreticilerimizin beklentisi bu. Bi dahaki seneye üretici bunun en azından 5 TL olarak gübre alımı ve çaylıkların bakım onarımında kullanmak üzere bekliyor.

ÇAYKUR işçi alımlarında çok geç kaldı. Adeta kosi tavukları gibi oturdular 5 aydır bir yumurta edemediler. Yani 1500 tane adam alacaklar 150 gündür 1500 tane adamı alamadılar. Bugün üreticiler alım yerlerine çayını getiriyor. Oradaki eksper üreticiye diyor ki ‘İşçi yok. Çayını kendin terbiye edeceksin’ Bu üreticiye bu kadar yük vurmaya gerek yok. Zaten para almıyor. Topluyor, taşıyor, getiriyor maliyeti artıyor çayını satıyor bir de ÇAYKUR’un yapması gereken işçiliği üretici yapıyor. Sonuçta üreticiye para da veremiyor. ÇAYKUR’un işçi alım politikası maalesef fiyaskoyla devam ediyor. Çünkü bugün üreticinin çocukları ÇAYKUR’da işe giremedikleri için Rize’yi terk ettiler. Bugün Rize’de emekli sayısı çalışan sayısını geçmiştir. Herkes etrafına baktığı zaman askerliği yapan gençler Rize’de işe giremedikleri için özellikle ÇAYKUR’a giremedikleri için il dışına çıktılar. Ege’ye, Akdeniz’e, İstanbul’a gurbete gittiler, balıkçılığa denizlere çalışmaya gittiler. Bunun müsebbili bugünkü idarecilerdir. Biz 6 ay önce şöyle bir açıklama yapmıştık. Dedik ki ÇAYKUR çok emekli verdi ve burada işçi alınacaksa çay üreticisinin çocuklarına öncelik tanısın. Yani bir çay üreticisinin çocuğu işsizse özel sektörde çalışmak iş anlamına gelmiyor. Çünkü özel sektör 15 gün çalıştırıyor ondan sonra dışarı çıkarıyor, ara zamları vermiyor, hafta tatili yok. 12 saat çalıştırıyor, 15 saat çalıştırıyor. Onun için vatandaş özel sektörden memnun değil ÇAYKUR’a girmek istiyor. Bizim istediğimiz Rize’nin nüfusunun Rize’de kalabilmesi için, özellikle Doğu Karadeniz’in çay üreticisinin çocukları, annesinin babasının veya kendisini çay defteri olanın bulunduğu çay fabrikasına işçi lazımsa buraya işe başlasın. Bu çok zor değildir. 50 yıldan beri bu şekilde herkes kendi bölgesine başvurur işe girerdi. Şimdi ne oldu? Bu sene SGK süresi çıkarıldı. Boşta gezen Çorumlusu, Sakaryalısı işte Malatyalısı belki de İŞKUR üzerinden gelip buraya işe girecek. Yazın çalışıp para alıp götürecek. Bizim çocuklarımız kendi bağının bahçesinin çayını verdiği ÇAYKUR’a çalışamayacak. Bu konuda hükümetin ÇAYKUR’un bunu hızlandırıp gözden geçirip bir an önce SGK şartını gözden geçirip özellikle çay üreticilerinin çocuklarını, Rize’nin çocuklarını işe almaları gerekiyor. Rize’nin demografik yapısı değişiyor. Rize’nin çay bahçelerinde artık Rizeliler değil yabancı illerden, yabancı ülkelerden gelen işçiler çalışıyor. Yaşlılar yaşlandıkça dediğimiz gibi emekli sayısı işçi sayısını geçti. Burada biz kendi çocuklarımızı tutabilmek için özellikle ÇAYKUR’a, Rize genelinde Doğu Karadeniz’deki çay üreticilerini pozitif bir ayrımcılık tanınması lazım. Bunu yapmadıkları taktirde Rize göç vermeye devam edecektir. Belki de bir daha ki seçimde Rize’nin milletvekili sayısı 3’ten 2’ye düşecektir. Bunun için hükümetin aklını başına alması lazım. Rize milletvekillerinin, il başkanlarının, siyasi partilerin hepsinin bu genç göçünün önlenmesi için birlik etmesi gerekir. Bu çok önemli bir konu. Bunu özellikle arkadaşlarımız dile getirdi. Çünkü etrafımızda çok fazla genç işsiz var ve bu 6 aylık SGK şartına takılarak ÇAYKUR’a başvuramadılar. Bunun tekrar gözden geçirilmesini istiyoruz. Burada bir adaletsizlik yok çok da Hz. Ömer olmaya da gerek yok. Evde ihtiyaç olan camiye haramdır. Önce bizim çocuklarımıza iş vereceğiz daha sonra yetmezse dışarıdan bulacağız. Yoksa bu şekilde Rize küçülmeye, göç vermeye devam edecektir."

15 Temmuz Demokrasi ve Cumhuriyet Meydanında gerçekleştirilen basın açıklamasına CHP Rize İl Başkanı Saltuk Deniz ve Merkez İlçe Başkanı Necati Topaloğlu ile dernek yönetimi de destek verdi.