Nisan ayında yaşanan don olayları ve makineli tarımdaki yanlış uygulamalar nedeniyle çay rekoltesinde %20'lik bir düşüş yaşandığını belirten Rize Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan, artan maliyetler ve finansal desteklerin yetersizliği nedeniyle sektörün nefes almakta zorlandığını vurguladı.
Başkan Erdoğan, 2025 yılı birinci sürgün yaş çay hasadına Nisan ayındaki zirai don olayları nedeniyle yaklaşık 15 gün geç başlandığını ifade etti. Bu gecikmenin rekolteyi olumsuz etkilediğini belirten Erdoğan, "2024 yılında birinci sürgünde 490 bin ton yaş çay işlenmişti. Ancak bu yıl, ÇAYKUR ve özel sektör toplamında bahçeden gelecek çayla birlikte yaklaşık 400-420 bin tonluk bir üretim beklenmektedir. Bu da yaklaşık %20’lik bir rekolte kaybına işaret etmektedir" dedi.
Rekoltedeki düşüşün sadece iklim koşullarından kaynaklanmadığını dile getiren Erdoğan, bölgede hızla yaygınlaşan makineli tarım uygulamalarına da dikkat çekti. İşçilik maliyetlerinin artmasıyla bu yıl hasadın tamamen makinelerle yapıldığını belirten Erdoğan, "Ne yazık ki makineli tarımda uygulanan yanlış hasat teknikleri, çay filizlerinin yeterince gelişmesini engellemekte, dipten yapılan kesimler kaliteyi düşürmektedir" ifadelerini kullandı. Bu durumun, birinci sürgünden elde edilen kuru çayda kalite parametrelerinde düşüşe yol açtığını da sözlerine ekledi.
Erdoğan, çay sektörünün içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılara da değindi. Ham madde maliyetlerinin %50, işçilik ve enerji maliyetlerinin %35, diğer girdilerin ise %30 ila %40 arasında arttığını belirten Erdoğan, sektörde ortalama %45 oranında bir maliyet artışı yaşandığını söyledi. Ayrıca kredi maliyetlerinin bileşik faizle birlikte %70'lere kadar ulaştığını dile getiren Erdoğan, geçmiş yıllarda sağlanan faiz destekli kredi olanaklarının bu yıl sunulmamasının ve KGF destekli kredilerin kullandırılmamasının sektörü olumsuz etkilediğini vurguladı.
Bu ekonomik zorlukların üretim maliyetlerini doğrudan etkilediğini ifade eden Erdoğan, "Bu yıl 24 çay fabrikası üretim yapamamıştır. Bu sayının ikinci ve üçüncü sürgünlerde 35'i bulması beklenmektedir" diyerek sektördeki alarm verici tabloyu gözler önüne serdi.
Başkan Erdoğan, açıklamasının sonunda sektöre yönelik acil destek çağrısında bulundu. Türkiye'nin çay tüketiminde dünyada ilk sırada olduğunu ve çayın stratejik bir ürün olduğunu vurgulayan Erdoğan, kuru çaya herhangi bir zam yapılmamasının sektörü daha da zora soktuğunu belirtti. Erdoğan, "Bu sebeple çay sektörünün nefes alabilmesi için kuru çaya %30-%35 oranında zam yapılması elzemdir" dedi.
Çay sektörünün binlerce kişiye istihdam sağladığını ve sofralara ulaşan her bir fincan çayın büyük bir emeğin sonucu olduğunu hatırlatan Erdoğan, finansal kaynaklara erişim sağlanamadığında sadece sanayicinin değil, üreticinin de zarar gördüğünü ve üretim dengesinin bozulduğunu ifade etti. Erdoğan, "Çay sektörünün acilen desteklenmesi gerekmektedir. Aksi halde hem ÇAYKUR, hem özel sektör, hem de müstahsiller ikinci ve üçüncü sürgünlerde çok daha zor bir süreçle karşı karşıya kalacaktır," uyarısında bulunarak yetkilileri göreve çağırdı.